Hướng dẫn tự kiểm tra vú tại nhà để phát hiện sớm ung thư vú

Ung thư vú là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ. Ở Việt Nam, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa, và thường được phát hiện muộn đó là lý do khiến tỷ lệ điều trị khỏi chỉ đạt khoảng 40%, bằng khoảng một nửa so với các nước phát triển. Nếu bệnh được phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm tỷ lệ khỏi lên đến 85%. Vì thế, phụ nữ cần phải tự khám vú đều đặn mỗi tháng một lần, tốt nhất ngay sau khi hành kinh vì là lúc vú mềm nhất. Điều quan trọng là tiếp tục kiểm tra đều đặn như vậy ngay cả sau khi mãn kinh.

Bình thường vú khác nhau về hình dạng và kích thước. Nhiều người có một bên to hơn bên kia hoặc khác nhau về hình dạng. Kích thước, hình dạng, màu sắc của núm vú thường có những thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt, khi mang thai và lúc mãn kinh. Vú có thể có u cục trước khi kinh nguyệt hoặc trong khi có thai.

Việc khám vú định kỳ nên thực hiện mỗi năm 1 lần sau 35 tuổi. Bạn cũng có thể tự khám vú tại nhà theo đúng quy trình Bác sĩ hướng dẫn thực hiện, bao gồm quan sát bằng mắt và sờ nắn bằng động tác day tròn nhẹ nhàng với mặt lòng các ngón tay. Việc tự khám vú nên được tiến hành thường xuyên ngay từ tuổi dậy thì hoặc ít nhất từ 20 tuổi trở lên vào thời điểm ngay sau sạch kinh lúc này mô tuyến vú mềm dễ khám hơn để có thể phát hiện sớm bệnh lý tuyến vú cũng như u vú lành tính ác tính.

Bước 1. Cởi áo bộc lộ phần trên thắt lưng, sau đó ngồi hoặc đứng trước gương hai tay xuôi theo người. Quan sát kỹ ngực trước gương xem có sự thay đổi về hình dạng và kích thước không? Có bất kỳ sự thay đổi dáng vẻ bề ngoài không.

Bước 2. Đưa hai tay lên đầu quan sát kỹ ngực từ các góc độ khác nhau xem có thay đổi gì so với lần trước không? Kiểm tra kỹ núm vú xem có chảy dịch hay chảy máu không.

Bước 3.Nằm ngửa trên giường, đặt khăn gấp hay gối mỏng sau vai trái và đưa bàn tay trái ra sau đầu. Dùng tay phải khám ngực trái. Chụm các ngón tay lại dùng phần phẳng của ngón tay để cảm nhận các tổ chức của vú. Chia vú thành 4 phần, khám từ ¼ trên trong. Bắt đầu từ nền xương ấn nhẹ nhàng nhưng dứt khoát, day tròn các ngón tay chụm tìm kiếm khối u hoặc mảng dày cứng hay bất thường nào không? Khám núm vú từ từ nhẹ nhàng lật đi lật lại quanh núm vú

Bước 4. Tiếp tục khám ¼ dưới trong, cũng bắt đầu từ phần nền xương và cũng từ các xương sườn dưới vú và lại khám nhẹ nhàng đầu vú. Bạn sẽ thấy ở phần chóp có tổ chức mềm, điều này hoàn toàn bình thường.

Bước  5. Đưa tay trái từ sau đầu xuống cạnh thân mình dò phần dưới ngoài bằng tay phải, cũng làm như vậy từ bên các xương sườn phía dưới (phần ngoài lồng ngực) tới vú.

Bước 6. Tiếp tục như vậy khám ¼ trên ngoài.

Bước7. Sau cùng dùng phần mềm đầu các ngón tay khum lại miết, tìm xem có u, hạch ở hõm nách không.

Sau khi hoàn thành khám ngực trái thì thay đổi lại gối mỏng sang bên phải và lấy tay trái khám vú phải như cách trên. Đừng quên đưa tay phải xuôi theo người khi khám vú nửa ngoài ngực phải.

Nếu như chị em tìm thấy khối u hay sự thay đổi của vú nên đến cơ sở y tế để được các bác sĩ khám và chỉ định siêu âm hoặc chụp x quang hoặc chọc sinh thiết nếu cần. Phần lớn các khối u bất thường của vú đều không phải ung thư nhưng để chắc chắn hãy để các thầy thuốc xác định và hướng dẫn giúp bạn.

Lưu ý những phụ nữ trong gia đình có mẹ hoặc chị bị ung thư vú thì nguy cơ mắc cao gấp 10 lần người khác.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai đã triển khai các gói sàng lọc ung thư trong đó có sàng lọc ug thư vú cho phụ nữ. Chị em hãy đến Phòng khám Ung bướu tại tầng 3 – khoa Khám bệnh để được tư vấn, khám sàng lọc phát hiện sớm ung thư vú.

                     BSCKI: Hoàng Văn Bào

Trưởng khoa Ung bướu BVĐK tỉnh Lào Cai