Ý NGHĨA VÀ ỨNG DỤNG XÉT NGHIỆM ĐO HOẠT ĐỘ LIPASE

1.1. Ý nghĩa:

Xét nghiệm lipase là xét nghiệm được thực hiện để đo hoạt độ enzym này trong máu. Xét nghiệm được thực hiện trong các trường hợp nghi ngờ bệnh nhân mắc các bệnh lý về Tụy.

Ngoài ra nồng độ lipase cũng có thể tăng lên do tắc nghẽn ống tụy, ung thư tuyến tụy, viêm phúc mạc, nghẹt ruột, nhồi máu ruột, nang giả Tụy và các bệnh về tụy khác.

Nồng độ lipase thường rất cao hơn gấp 5-10 lần so với giá trị tham khảo, lipase tăng lên trong máu trong vòng 24 – 48 giờ sau khi bắt đầu xuất hiện viêm tụy cấp và vẫn còn cao tới ngày thứ 14.

1.2. Cách lấy bệnh phẩm:

– Lấy 2ml máu tĩnh mạch vào ống chống đông lithiheparin, EDTA

– Yêu cầu bệnh nhân phải nhịn ăn từ 8-12h trước khi lấy máu xét nghiệm.

1.3. Ứng dụng:

– Giúp chẩn đoán các rối loạn chức năng tụy, nhất là viêm tụy.

– Đặc hiệu hơn xét nghiệm đo hoạt độ Amylase huyết thanh trong chẩn đoán viêm tụy.

– Để chẩn đoán viêm phúc mạc, nghẹt ruột hoặc nhồi máu ruột, nang giả tụy.

1.4. Kết quả

– Giá trị bình thường(giá trị tham chiếu):

 Trị số bình thường: 13 – 60 U/L

– Lipase máu tăng trong các trường hợp sau :

+ Viêm tụy cấp

+ Loét dạ dày – tá tràng thủng hoặc thủng bít

+ Viêm túi mật cấp

+ Viêm tụy tái phát mạn tính

+ Tắc mật

+ Nhiễm toan ceton do đái tháo đường

+ Tắc ruột non, nhồi máu ruột

+ Tắc nghẽn ống tụy

+ Bệnh gan mạn tính

+ Ung thư tụy

+ Ngoài ra nồng độ lipase cũng có thể tăng trong các trường hợp: Do tắc nghẽn ống tụy; Ung thư tuyến tụy; Viêm phúc mạc; Nghẹt ruột; Nhồi máu ruột; Nang giả Tụy; Suy thận cấp , mãn; Ghép tạng(tim, thận, gan); Nghiện rượu…và các bệnh về tụy khác.

– Lipase giảm trong các trường hợp:
Mức độ lipase giảm có thể do tổn thương vĩnh viễn các tế bào sản xuất lipase trong tuyến tụy. Điều này có thể xảy ra trong các bệnh mạn tính gây ảnh hưởng đến tuyến tụy như xơ nang.

1.5. Những yếu tố góp phần làm thay đổi kết quả xét nghiệm lipase.

– Mẫu bệnh phẩm bị vỡ hồng cầu;

– Hoạt độ lipase máu tăng khi có sự can thiệp của một số loại thuốc: viên uống ngừa thai, thuốc ức chế men chuyển angiotensin, corticosteroid, ethanol, bethanecol, thuốc chống virus, paracetamol…

– Hoạt độ lipase máu có thể giảm khi có sự can thiệp của Ion canxi.

BSCKI: Hồ Thị Phi Nga – Trưởng khoa Hóa sinh, vi sinh