SỬ DỤNG THUỐC TIÊU SỢI HUYẾT TRONG ĐIỀU TRỊ ĐỘT QUỴ

Thuốc tiêu sợi huyết là gì?

Thuốc tiêu sợi huyết (tiêu huyết khối) có vai trò làm tan huyết khối (cục máu đông làm tắc dòng chảy lòng mạch máu não và gây ra đột quỵ não). Huyết khối hình thành được là do fibrin. Trong quá trình ly giải cục huyết khối, plasmin là một chất có tác dụng tiêu hủy firbin tạo thành các sản phẩm thoái hóa có thể hòa tan được. Chất hoạt hóa plasminogen mô tái tổ hợp rTPA (với tên gọi Alteplase) có tác dụng chọn lọc trên fibrin, chuyển plasminogen thành plasmin, làm tan cục huyết khối. Đây là thuốc duy nhất được Hoa Kỳ (cơ quan FDA) chấp thuận sử dụng trong điều trị đột quỵ thiếu máu não cấp trong vòng 3h kể từ khi có triệu chứng đầu tiên xuất hiện.

Hiệu quả của thuốc tiêu sợi huyết

Thuốc tiêu sợi huyết rTPA (Alteplase) có vai trò tái thông mạch máu làm giảm tỉ lệ tàn tật và tăng khả năng phục hồi vận động của bệnh nhân sau đột quỵ não. Để đạt tác dụng, người bệnh cần được điều trị thuốc tiêu sợi huyết trong vòng 3h kể từ thời điểm xuất hiện triệu chứng. Do đó người bệnh cần được đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Tỉ lệ người bệnh không bị tàn phế, hoặc liệt vận động mức tối thiểu tăng thêm hơn 30% nếu được điều trị sớm với thuốc tiêu sợi huyết trong 3h đầu sau khi xuất hiện triệu chứng. 13% người bệnh có thể phục hồi chức năng sau ba tháng. Cứ 3 bệnh nhân điều trị trong “thời gian vàng” sẽ có 1 bệnh nhân đạt kết quả tốt hơn so với không được điều trị kịp thời. Ngoài ra cứ 8 bệnh nhân sẽ có một người bệnh có thể trở về cuộc sống bình thường.

Thuốc rTPA (Alteplase) được sử dụng tại Việt Nam từ năm 2005 với kết quả rất khả quan, nhiều bệnh nhân đã trở về với cuộc sống bình thường. Mặc dù thuốc chỉ có thể sử dụng ở các bệnh nhân nhập viện trong những giờ đầu tính từ lúc khởi phát triệu chứng và có thể gây chảy máu trong não ở một số ít trường hợp, tuy nhiên thuốc làm tăng khả năng phục hồi chức năng hoàn toàn sau 3 tháng, giúp bệnh nhân tránh được cuộc sống tàn phế do đột quỵ.

Từ tháng 9 năm 2017, được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai, Khoa cấp cứu đã được chuyển giao kỹ thuật điều trị tiêu huyết khối trong nhồi máu não cấp bằng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch để có thể phục vụ cho nhân dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh, đến nay sau 3 năm triển khai và ứng dụng thực tiễn trong lâm sàng, hàng năm đã có hàng chục ca được tiêu sợi huyết thành công với tỷ lệ cao, tỷ lệ biến chứng chảy máu não chỉ <5%, các trường hợp biến chứng đều được theo dõi sát và xử trí kịp thời, khả năng hồi phục cao, trở về với cuộc sống thường ngày, góp phần mang lại niềm vui cho nhiều gia đình và giảm gánh nặng tàn phế cho cộng đồng.

Bs. Hoàng Thế Huynh – Khoa Cấp cứu