Phì đại tuyến vú nam giới (gynecomastia) là tình trạng phì đại, quá phát lành tính tuyến vú của nam giới, làm cho vú to như ở nữ giới. Bệnh có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng thường xảy ra ở ba thời điểm: Tuổi dậy thì, tuổi trưởng thành và người cao tuổi. Phì đại tuyến vú ở tuổi dậy thì là phát triển sinh lý, ở tuổi trưởng thành và người cao tuổi mới thực sự là bệnh lý.
Nguyên nhân gây phì đại tuyến vú là do tình trạng mất cân bằng giữa Estrogen và Androgen (hormone giới tính) trong tác động tới tuyến vú như: trong các bệnh về tinh hoàn, các khối ung thư (ung thư dạ dày, ung thư phổi…), các hội chứng có liên quan đến rối loạn tình dục (Klinefelter, đồng tính nam…), do thuốc (thuốc tránh thai, digitalis, cimetidine, diazepam, spinorolacton…), béo phì, do căng thẳng trong cuộc sống …
Biểu hiện của bệnh như tuyến vú to ra, có thể 1 hoặc 2 bên, lúc đầu nhỏ, sau to dần; có cảm giác đau – căng tức nhẹ tuyến vú… Khám thực thể có thẻ thấy tuyến vú to lan tỏa, mật độ chắc, ranh giới tương đối rõ, ấn đau nhẹ, da trên tuyến vú và núm vú bình thường.
Các xét nghiệm để chẩn đoán và loại trừ ung thư vú như siêu âm tuyến vú, chọc sinh thiết hút tế bào bằng kim nhỏ… tuy nhiên cũng cần tìm các triệu chứng của các bệnh gây mất cân bằng hormone giới tính như viêm tinh hoàn, cường giáp…
Các trường hợp phì đại tuyến vú sinh lý ở tuổi dậy thì thì không cần điều trị, chỉ cần theo dõi. Trường hợp này chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn uống và tập thể dục là đủ. Chỉ điều trị với trường hợp phì đại tuyến vú ở người trưởng thành và người cao tuổi. Các chỉ định điều trị ngoại khoa bao gồm: thời gian bị bệnh > 1 năm, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý của bệnh nhân hoặc nghi ngờ ác tính hóa…
Dưới đây là trường hợp bệnh nhân nam 28 tuổi, được chẩn đoán Vú phì đại nam giới bên phải.
Tại Trung tâm Ung Bướu và Y học Hạt nhân, bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cắt bỏ tuyến vú phải với đường mổ rất nhỏ đảm bảo về vấn đề thẩm mỹ sau mổ nhưng vẫn đảm bảo lấy hoàn toàn nhu mô tuyến phì đại.
BS Phạm Việt Dũng Đơn vị PTTHTM – Trung tâm Ung bướu và Y học Hạt nhân Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Lào Cai