Xương là một tổ chức rất hay gặp di căn của các ung thư nơi khác đến. Những phần có nhiều mạch máu như tuỷ của các xương dài, phần xốp của đầu xương dài, xương dẹt, các xương sườn và các đốt sống. Di căn có thể xảy ra chiếm khoảng 30%. Ung thư có tỷ lệ di căn vào xương hàng đầu là ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi, thận, và ung thư hắc tố.

Các triệu chứng lâm sàng của di căn xương
* Đau: Là triệu chứng chủ yếu để chỉ định điều trị. Lúc đầu, đau có thể ở mức độ nhẹ, ngắt quãng nhưng về sau sẽ nặng lên và liên tục. Một số nguyên nhân gây đau:
– Do có khối u tồn tại trong xương.
– Do thâm nhiễm, lan toả của khối u ra các tổ chức xung quanh.
– Do sự quá sản của các màng xương, nơi có nhiều đầu tận cùng của các dây thần kinh.
– Do kích thích các dây thần kinh trong xương của prostaglandin, tumor necrotizing factor và bradykinin.
– Sự bất ổn về mặt cơ học do xương bị yếu đi.
– Sự xâm lấn của khối u vào trong xương làm thay đổi cấu trúc thần kinh tại
đó (tuỷ sống, dây thần kinh).

Điều trị bằng đồng vị phóng xạ
a) Nguyên lý
Dựa vào các đặc tính chuyển hoá đặc hiệu của tổ chức xương đối với calci và phospho nên thường dùng các nguyên tố phóng xạ hoặc các hợp chất đánh dấu thuộc hai nhóm này phát tia với mức năng lượng phù hợp để điều trị các tổn thương ở xương và khớp.

b) Một số ĐVPX dùng trong ĐT đau do di căn ung thư vào xương Phospho – 32 (32P): Thuốc được sử dụng dưới dạng dung dịch Na2H32PO4.32P có thời gian bán rã vật lý T1/2 là 14,3 ngày, phát tia năng lượng trung bình là 0,695 MeV.
Liều dùng: 32P dùng uống với liều khoảng 5-6mCi hoặc uống 4 liều mỗi liều 3mCi (tổng liều 12mCi), uống cách ngày
c) Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân
– Ghi hình xương dương tính: có các tổn thương xương. Nếu không có xạ hình xương thì có thể áp dụng các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh để xác định tổn thương xương do ung thư di căn như CT, MRI.
– Đau nhiều, đã dùng thuốc giảm đau mà không đỡ.
– Bạch cầu lớn hơn 3500/ml. Bạch cầu đa nhân lớn hơn 1500/ml. Tiểu cầu lớn hơn 100.000/ml.
– Chức năng thận bình thường.
– Không có dấu hiệu hoặc triệu chứng bị chèn ép tuỷ sống.
– Nếu là bệnh nhân nữ thì không có thai hoặc không cho con bú.
d) Hiệu quả điều trị: Ưu điểm chung của các phương pháp này là thời gian giảm đau được duy trì lâu dài, không gây quen thuốc như một số thuốc giảm đau không phóng xạ. Chẳng hạn với 32P, nhiều nghiên cứu cho thấy có tác dụng điều trị giảm đau rõ rệt cho các bệnh nhân ung thư di căn vào xương.

BSCKI. Phạm Tiến Bình – Trung tâm Ung bướu

Chia sẻ ngay